4 najczęstsze problemy podczas malowania ścian. Jak sobie z nimi poradzić i jak nie dopuścić do ich powstawania?

Artykuł partnera.

Chyba każdy, kto kiedykolwiek zlecał jakiś remont, usłyszał choć raz: „Ale ktoś wam tu… źle wykonał pracę”. Z kolei każdy, kto podejmował się wykonania remontu, z pewnością wielokrotnie chciał wypowiedzieć te słowa. Oczywiście po takim powitaniu trudno zbudować zaufanie. Nie będziemy jednak pisać o mechanizmach psychologii sprzedaży, a o aspektach technicznych związanych z malowaniem ścian i sufitów.

Z tekstu dowiesz się:

• dlaczego problemy z malowaniem ścian to nie tylko wina złego wykonania,
• dlaczego warto zwracać uwagę na budowę i proces schnięcia farby,
• jak uporać się z najczęstszymi problemami występującymi przy malowaniu ścian:

1. drażniący zapach podczas malowania ścian,
2. pasy po wałku do malowania ścian,
3. nierównomierny kolor, plamy, cienie i przebarwienia po malowaniu ścian,
4. pęcherze na ścianie lub suficie,
5. odchodzenie poprzedniej farby przy malowaniu wałkiem.

W większości przypadków porady dotyczące problemów z malowaniem ścian skupiają się na kilku prostych radach: usuń złą powłokę, napraw podłoże, właściwie je przygotuj i znów pomaluj. Czy jednak istnieją produkty, w tym farby i grunty, które dają szansę uniknąć tak kosztownego i czasochłonnego remontu? Nie zawsze istnieje możliwość, żeby zrobić ścianę czy sufit od nowa. W tym artykule zakładamy, że masz opanowaną technikę malarską, a mimo to czasem nie udaje Ci się uniknąć problemów. Wspólnie z marką Caparol spróbujemy wyjaśnić przyczyny najczęstszych problemów pojawiających się w trakcie malowania ścian. Podpowiemy także, jak uniknąć takich sytuacji w przyszłości.

Problemy przy malowaniu ścian – dlaczego winą obarcza się złe wykonawstwo?

Dlaczego przytaczany na początku zwrot dotyczy wykonawstwa („ktoś źle zrobił”), a nie użytych farb? Dane reklamacyjne producentów farb dość jednoznacznie uzasadniają jego prawdziwość. Dla przykładu roczna wartość wszystkich zgłoszonych reklamacji jakościowych na farby marki Caparol nie przekracza jednego promila wartości sprzedanej. Tylko więc co tysięczne wiadro farby jest podejrzewane przez samych wykonawców o nieodpowiednią jakość. Po analizie większość zgłoszeń okazuje się nie mieć związku z jakością farby. Caparol wyciąga jednak wnioski z każdego zgłoszonego przypadku i od ponad 125 lat próbuje produkować farby dostosowane do potrzeb wykonawczych. Chodzi przecież o to, żeby błędy wykonawcze pojawiały się jak najrzadziej.

Winna farba do wnętrz? Przyjrzyj się uważniej budowie farby i procesowi jej schnięcia

Trzeba pamiętać, że powłoka farby po wyschnięciu jest ciałem stałym. Zbudowana jest z pigmentów, wypełniaczy i spoiwa będącego zwykle dyspersją tworzyw sztucznych. Wałkiem nie da się nanieść ciał stałych, aby stworzyły estetyczną, równomierną powłokę. Po to jest rozcieńczalnik, który pozwala na prawidłową aplikację farby, a następnie odparowuje.

Co jest rozcieńczalnikiem w farbach wodnych? Woda z dodatkiem lotnych związków organicznych (LZO), czyli rozpuszczalników. Przepisy dopuszczają maksymalnie 30 g rozpuszczalników na każdy litr farby do ścian i sufitów. To około 3 razy mniej, niż było jeszcze 15 lat temu. Ale wciąż to bardzo dużo. Do pomalowania ścian i sufitu w pokoju 25 m² potrzeba około 15 litrów farby (dwóch warstw). W 15 litrach farby przepisy dopuszczają zawartość nieco ponad 0,5 litra rozpuszczalnika. Tyle go odparuje podczas malowania i pierwszych godzin schnięcia. To tak, jakby rozbić na podłodze salonu butelkę rozpuszczalnika i czekając, aż cały odparuje, wykonywać ćwiczenia fizyczne. Podczas wysiłku wzrasta zapotrzebowanie na tlen. Wentylujemy przez płuca zwiększone ilości powietrza, a wraz z nim szkodliwe dla nas rozpuszczalniki.

Malowanie ścian i najczęstsze problemy – jak je rozwiązać?

Jakie są najczęstsze problemy z malowaniem ścian? Przygotowaliśmy zestawienie najczęściej występujących sytuacji i podpowiadamy, jak się z nimi uporać:

• Drażniący zapach podczas malowania ścian

Przyczyna: Lotne związki organiczne (LZO).

Wyjaśnienie: LZO są szkodliwe dla wykonawców, w związku z czym Caparol już wiele lat temu całkowicie wyeliminował rozpuszczalniki organiczne z farb wodnych.

Zapobieganie i rozwiązanie problemu: Stosuj farby do wnętrz oznaczone zielonym znakiem E.L.F., a jeśli dodatkowo nie chcesz w farbie uczulających konserwantów, stosuj farby z niebieskim znakiem E.L.F. plus. Możesz też zwracać uwagę na zawartość LZO na etykiecie farby (w krajach Unii Europejskiej jest obowiązek umieszczania takiej informacji). Po malowaniu (nie w trakcie) wietrz mieszkanie.

• Pasy po wałku po malowaniu ścian

Przyczyna: Zbyt szybka utrata wody z farby podczas aplikacji.

Wyjaśnienie: Farba zbyt szybko podsycha (w ciągu kilku-kilkunastu sekund) i uniemożliwia zlanie się farby na sąsiadujących ze sobą pasach farby. Grubość warstwy jest więc nierównomierna lub ma zakłóconą fakturę w miejscach łączenia się pasów. W tych miejscach światło inaczej się odbija. Najczęstszym podłożem jest istniejąca powłoka farby. Czasem jest ona chłonna i część wody zawarta w nakładanej farbie ucieka w nią. Ucieczkę wody z farby widać najlepiej na gładziach czy w miejscach szpachlowania. A jak napisaliśmy wcześniej – woda jest niezbędna, aby estetycznie nanieść stałe składniki farby na ścianę.

Zapobieganie i rozwiązanie problemu: Zagruntuj chłonne podłoże bezbarwnymi preparatami gruntującymi. Stworzą one w wierzchniej warstwie podłoża barierę dla wody, aby farba nawierzchniowa pozostała mokra dłużej. Pamiętaj też, że nadmierne rozczieńczenie farby może czasem prowadzić do gwałtownego spadku jej lepkości. Trudno jest wówczas nanieść grubszą warstwę farby. Zbyt cienka warstwa prowadzi do mniejszej ilości wody na jednostkę powierzchni, więc i jej szybszego odparowania. Wciąż będziesz więc mieć do czynienia z problemem pasów po wałku. Cienka warstwa to także słabsze krycie.

Jeśli pasy po wałku są już widoczne, a nie chcesz usuwać powłoki:

1. Upewnij się, że różnice w fakturze są faktycznie spowodowane tylko nierównomiernym naniesieniem farby, a nie np. nierównomiernie zatartą gładzią czy rozłożonym kruszywem tynku.
2. Jeśli istniejąca powłoka farby jest chłonna dla wody, zastosuj hydrofobizujący grunt OptiSilan TiefGrund.
3. Użyj na całej ścianie lub suficie podkład wyrównujący HaftGrund EG, aby wstępnie ujednolicić fakturę na całej powierzchni.
4. Nawierzchniowo zastosuj farbę o możliwie najdłuższym czasie otwarcia (możliwie długo mokrą podczas aplikacji) i o możliwie najlepszym rozpraszaniu światła (głęboko matową), np. CapaSilan.
5. Korzystaj z wałka z nieco grubszym runem (13-15 mm), aby nanieść nieco grubszą warstwę farby i mieć czas na jej rozprowadzenie i fakturowanie, póki jest mokra.

• Nierównomierny kolor, plamy, cienie i przebarwienia po malowaniu ścian

Przyczyna: Niejednolita grubość powłoki niedająca całkowitego stopnia krycia. Czasem też nierównomierna chłonność podłoża w różnych jego częściach.

Wyjaśnienie: Krycie farby zależne jest nie tylko od ilości zawartych w niej pigmentów, ale także od grubości warstwy. Jeśli stosuje się zbyt cienki wałek (poniżej 12 mm), ryzyko braku krycia znacznie wzrasta. Przy cienkiej warstwie farba szybciej podsycha (problem z pasami) i powstają miejsca o nierównomiernej grubości powłoki, a więc o nierównomiernym kryciu.
Jest także możliwość, że kolor na ścianie jest jednolity, ale faktura podłoża jest nierównomierna. Na skutek różnego odbijania się światła w różnych miejscach, powstaje więc wrażenie innych kolorów.

Zapobieganie i rozwiązanie problemu: Zadbaj o jednolitą fakturę podłoża i o równą płaszczyznę bez wgłębień i garbów. Zagruntuj podłoże, jeśli jest chłonne. Farbę nawierzchniową nanoś wałkiem o właściwej grubości runa. Na gładkich ścianach we wnętrzach minimalną grubością runa wałka jest 12 mm. Typową grubością jest 13-14 mm. Zużycie farby powinno być zbliżone do wymienionego w karcie technicznej farby. Zwykle w praktyce wydajność farby „na gotowo” wynosi 4-5 m² z jednego litra.

Problem już wystąpił?

1. Jeśli istniejąca powłoka jest chłonna, zagruntuj ją np. hydrofobizującym OptiSilan TiefGrund.
2. Jeśli występują jedynie niewielkie różnice w fakturze (widoczne, ale niewyczuwalne dłonią) lub niewielkie nierówności na ścianie bądź suficie, użyj wyrównującej farby podkładowej HaftGrund EG.
3. Użyj nawierzchniowo farby głębokomatowej, która ukrywa drobne niedoskonałości malowanej powierzchni, np. CapaSilan, albo farby o dobrym kryciu, np. CapaSilan (głęboko matowa), Amhibolin (satynowy połysk), Caparol Samtex 20 (półpołysk).
4. Maluj wałkiem 12-15 mm dostosowanym do faktury podłoża.

• Pęcherze na ścianie lub suficie

Przyczyna: Pod powłoką wzrasta ciśnienie par, które próbują się wydostać. Zwykle jest to para wodna z uwięzionej pod powłoką wody, ale mogą to być także inne związki lotne odparowujące z poprzednich, niedoschniętych warstw.

Wyjaśnienie: Proces odparowywania wody i innych substancji lotnych jest czasem długotrwały i zależy od grubości naniesionej warstwy i warunków otoczenia, takich jak temperatura, wilgotność powietrza czy tempo jego cyrkulacji. Z grubszych powłok woda może odparować najpierw tylko z powierzchni. Wierzchnia warstwa powłoki staje się coraz mniej przepuszczalna dla pary wodnej, co utrudnia wydostanie się wody z głębszych warstw. I jest to zjawisko odnoszące się zarówno do farb, jak i do warstw stanowiących podłoże dla farby. Wszystko musi prawidłowo wyschnąć, zanim naniesie się kolejną warstwę. Albo w niektórych wyjątkowych przypadkach pozostać wystarczająco mokre (bez stworzonej jeszcze powłoki) – jak np. podczas gruntowania, gdy stosuje się metodę mokre w mokre, czy w przypadku techniki dekoracyjnej lazurowania. Jeśli woda zostanie uwięziona pod powłoką, będzie próbowała odparować. W miejscach o najsłabszej przyczepności powłoki do podłoża powstaną pęcherze, bo ciśnienie par odspoi powłokę w tym miejscu.

Zapobieganie i rozwiązanie problemu: Zastosuj gruntowanie wzmacniające słabsze podłoża oraz stosuj przerwy technologiczne na właściwe wyschnięcie materiału w określonych warunkach termicznych, cyrkulacyjnych i wilgotnościowych. Częstą przyczyną pęcherzy jest niedoschnięte podłoże – na naszym rynku jest to najczęściej gładź gipsowa, a najbardziej popularne gładzie są też bardzo słabe i pyliste. Mimo że są silnie chłonne i wymagają gruntowania wzmacniającego, nie udaje się ich zagruntować, bo wcieranie gruntu wodnego pędzlem powoduje ich wymywanie, a stosowanie gruntów rozpuszczalnikowych w pomieszczeniach wiąże się z uciążliwym zapachem. W ofercie Caparol można jednak znaleźć zarówno wodny grunt pod wałek CapaSol RapidGrund, świetnie sprawdzający się na słabych, wymywających się gładziach, jak również grunt rozpuszczalnikowy o zminimalizowanym zapachu Dupa Putzfestiger.

Jeśli na malowanej ścianie dostrzegłeś kilka małych pęcherzy, możesz je nakłuć. Należy tylko pamiętać, że powłoka zwykle jest już rozciągnięta i nie chce się obkurczać. W takiej sytuacji trzeba albo zaakceptować taki stan, albo usunąć powłokę i naprawić podłoże po jego wyschnięciu. Tą samą czynność należy przeprowadzić, jeśli pęcherzy jest bardzo dużo.

• Poprzednia farba odchodzi przy malowaniu wałkiem i nawija się na niego

Przyczyna: Brak wystarczającej przyczepności istniejącej warstwy farby.

Wyjaśnienie: Zwykle jest to skutek braku zagruntowania słabych, pylistych gładzi, ale może też być to wzmocnione zjawiskiem odparowania wody z głębszych warstw podłoża (poprzedni problem). Jeśli powłoka nie jest przyczepna i zaczęła się odspajać – niestety trzeba ją usunąć, naprawić podłoże i je zagruntować.

Zapobieganie i rozwiązanie problemu: Zadbaj o właściwy proces schnięcia i utwardzania się podłoża i powłok malarskich oraz właściwe zagruntowanie podłoży chłonnych albo też zastosowanie podkładów sczepnych na podłożach gładkich i niechłonnych.

W niektórych przypadkach istnieje metoda i produkty pozwalające zapobiec nawijaniu się niektórych rodzajów farb na wałek czy odchodzenia od gładzi podczas ściągania taśm malarskich. Typową sytuacją są mieszkania w stanie deweloperskim. Zwykle stosowane są tam materiały najtańsze, bardzo pyliste i niespójne gładzie. Nie ma też gruntowania, a sama farba jest nieodporna na wodę. Co zrobić w takiej sytuacji? Sprawdź:

• Wykonaj test przyczepności powłoki na fragmencie ściany. Naklej taśmę malarską, nanieś trochę wody na taśmę i w jej okolicy i poczekaj, aż woda z powierzchni odparuje. Zerwij taśmę. Jeśli powłoka wytrzyma ten test, powtórz eksperyment w kilku innych miejscach.
• Jeśli powłoka nie przejdzie testu, zastosuj miejscowo specjalny grunt rozpuszczalnikowy niezawierający związków aromatycznych – Dupa Putzfestiger. Wcieraj go w istniejącą farbę pędzlem. Na następny dzień zrób w tym miejscu test taśmy. Jeśli tym razem powłoka farby wytrzyma test ściągania taśmy, to zagruntuj w taki sposób wszystkie ściany i sufity przeznaczone do malowania. Na wszelki wypadek jednak stosuj delikatne taśmy.

Rozwiązanie to niestety nie sprawdzi się na mocniejszych farbach, które zostały naniesione na niezagruntowane, chłonne i pyliste podłoże. Jeśli grunt nie będzie mógł przeniknąć przez powłokę farby do podłoża, to go nie wzmocni. Jeśli nie będzie mógł rozpuścić farby, to farba nie zmieni swojej przyczepności do podłoża. W przypadku większości mieszkań w stanie deweloperskim warto jednak spróbować takiego rozwiązania.

• Zacieki po zalaniu nie chcą się zamalować

Przyczyna: Sole rozpuszczalne w wodzie, które wykrystalizowały się na powierzchni powłoki po odparowaniu wody.

Wyjaśnienie: Jeśli naniesiesz wodną farbę (nawet świetnie kryjącą), to woda zawarta w farbie ponownie rozpuści te wykrystalizowane sole. Po odparowaniu wody sole znów się wykrystalizują na powierzchni nowej powłoki.

Zapobieganie i rozwiązanie problemu: Po całkowitym wyschnięciu zacieku i odpyleniu luźnych soli z powierzchni można byłoby zamalować wykrystalizowane sole farbą rozpuszczalnikową, która nie zawiera wody (aby ponownie nie rozpuściła wykrystalizowanych soli). Malowanie w pomieszczeniach farbami rozpuszczalnikowymi nie jest jednak rozwiązaniem popularnym z powodu zapachu. Zabezpieczenie zacieku emalią rozpuszczalnikową jedynie miejscowo, niesie ze sobą ryzyko, że do gładkiej powłoki emalii farba wewnętrzna do ścian nie będzie chciała się dobrze przyczepić i przy kolejnym przemalowaniu może się w tym miejscu nawinąć na wałek. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie specjalnej farby podkładowej do zacieków Aqua Sperrgrund. Wodnej, ale jednocześnie bardzo szybko wiążącej wykrystalizowane sole. Malować ją należy w miejscu zacieków ze zużyciem podanym w karcie technicznej, a więc lepiej dwa razy cienko niż raz za grubo (zbyt gruba warstwa będzie zbyt długo mokra i sole zdążą się rozpuścić i później wykrystalizować znów na powierzchni). Następnie dopiero całość sufitu czy ściany należy pomalować docelową farbą nawierzchniową.

Każdy przypadek może być inny i wymagać innych rozwiązań. Mamy jednak nadzieję, że przytoczone tu wyjaśnienia pozwolą zrozumieć zjawiska i ułatwią podejmowanie właściwych decyzji naprawczych jak i zapobiegawczych. Celowo zostały one uproszczone, aby nie zagłębiać się w zbyt skomplikowane opisy.